Kiểm soát cân nặng giúp phụ nữ mãn kinh khỏe mạnh

Theo các phát hiện mới công bố tại Hội nghị thường niên 2023 của Hiệp hội mãn kinh Mỹ (vừa kết thúc hôm 30-9), tình trạng béo phì có thể làm tăng thêm mức độ trầm trọng của các triệu chứng mãn kinh và làm giảm hiệu quả của liệu pháp hoóc-môn. Ðó là lý do phụ nữ nên xây dựng lối sống lành mạnh để hạn chế tác động của thời kỳ mãn kinh đối với sức khỏe.

Tập thể dục là một cách giúp phụ nữ trung niên kiểm soát cân nặng hiệu quả.

Thông thường, mãn kinh được xác định khi một phụ nữ không xuất hiện kinh nguyệt trong 12 tháng và thường xảy ra ở độ tuổi từ 45 trở lên. Các triệu chứng mãn kinh (như thay đổi tâm trạng, bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm, rối loạn giấc ngủ, khô âm đạo và giảm ham muốn tình dục) có thể xảy ra vài năm trước và một thời gian sau khi mãn kinh. Trong khi một số chị em ít chịu ảnh hưởng bởi các triệu chứng mãn kinh, nhiều người khác lại trải qua các triệu chứng nghiêm trọng. Trong những trường hợp như vậy, các bác sĩ thường chỉ định sử dụng liệu pháp hoóc-môn (HT) để thay thế 2 nội tiết tố nữ là estrogen và progesterone mà cơ thể giảm bớt hoặc không còn sản xuất nữa.

Ðể tìm hiểu xem béo phì ảnh hưởng ra sao đến các triệu chứng mãn kinh và hiệu quả của HT, các chuyên gia tại Trường Y khoa Ðông Virginia đã xem xét hồ sơ sức khỏe của 119 phụ nữ từng đi khám về mãn kinh. Họ được chia thành 2 nhóm, gồm nhóm có chỉ số khối cơ thể (BMI) lớn hơn 30 (được phân loại là “béo phì”) và nhóm có BMI dưới 30 (người có BMI “khỏe mạnh” là từ 18 – 25). Không có sự khác biệt đáng kể giữa 2 nhóm về tuổi tác, thời gian mãn kinh, sử dụng HT và mức độ tiếp nhận liệu pháp này.

Nhóm nghiên cứu phát hiện nhóm phụ nữ béo phì có khả năng xuất hiện nhiều triệu chứng mãn kinh hơn, bao gồm bốc hỏa, vấn đề về đường tiết niệu, rối loạn tâm trạng và giảm ham muốn tình dục. Ngoài ra, họ cũng ít có khả năng giảm triệu chứng sau khi điều trị bằng HT toàn thân và/hoặc cục bộ so với những phụ nữ không bị béo phì.

Vì sao phụ nữ trung niên dễ tăng cân?

Theo các chuyên gia sức khỏe, khi phụ nữ dần lớn tuổi, cơ thể sẽ đốt cháy ít calo hơn do giảm hoạt động thể chất và giảm khối lượng cơ nói chung. Ngoài ra, việc suy giảm nồng độ estrogen xảy ra trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh thường dẫn tới sự thay đổi về việc phân phối lại lượng mỡ – trước đây tích trữ mỡ ở hông hoặc mông, nhưng về sau chuyển sang tích trữ mỡ ở eo và bụng.

Không chỉ ảnh hưởng đến sắc vóc, việc tích tụ mỡ thừa ở tuổi trung niên còn mang đến nhiều rủi ro sức khỏe cho các chị em, bao gồm tăng lượng mỡ nội tạng, tăng đề kháng insulin, dễ mắc bệnh tiểu đường và tim mạch. Việc tích mỡ quá nhiều – đặc biệt là ở bụng – còn tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, bao gồm vú, nội mạc tử cung, buồng trứng, thực quản, dạ dày, đại trực tràng, gan, túi mật, tuyến tụy và thận. Ngoài ra, thừa cân cũng dẫn đến các biến chứng khác như ngưng thở khi ngủ, đau và tổn thương khớp xương và trào ngược axít.

Chuyên gia nội tiết Maria Daniela Hurtado ở Viện Mayo (Mỹ) cho biết việc áp dụng một số biện pháp can thiệp – chủ yếu về lối sống – có thể giúp phụ nữ trung niên kiểm soát cân nặng hiệu quả, điển hình là:

+ Năng vận động. Chị em nên thực hiện các bài tập aerobic từ 20-30 phút/ngày, cộng với bài tập rèn luyện sức sức mạnh như nâng tạ, yoga và Pilates 2-3 lần/tuần.

+ Theo dõi lượng calo dung nạp và thử áp dụng chế độ ăn Ðịa Trung Hải. Ðể ngăn ngừa tăng cân trong thời kỳ mãn kinh, phụ nữ nên theo dõi và giảm lượng calo nạp vào khoảng 10-20% so với lượng calo tiêu thụ trước mãn kinh. Ví dụ, nếu trước đây thường tiêu thụ 2.000 calo/ngày thì khi mãn kinh, chị em hãy giảm xuống còn 1.800 calo/ngày. Chế độ ăn Ðịa Trung Hải rất phù hợp để phụ nữ trung niên kiểm soát cân nặng vì nó khuyến khích ăn nhiều thực phẩm có lợi sức khỏe như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, đậu, hạt và dầu ôliu.

+ Tránh dùng các loại thuốc gây tăng cân. Một số loại thuốc có tác dụng phụ là tăng cân nếu sử dụng thường xuyên. Do đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống bất kỳ loại thuốc nào hoặc đổi sang các loại thuốc ít ảnh hưởng đến cân nặng.