Bảo vệ trẻ em trước tác động của ngành công nghiệp thuốc lá

Năm 2024, thông điệp bảo vệ trẻ em trước tác động của thuốc lá

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chọn thông điệp “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá” làm chủ đề chính cho Ngày Thế giới không thuốc lá vào ngày 31 tháng 5 năm 2024. WHO kêu gọi các quốc gia cần tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và các quy định hiện hành. Đồng thời, tổ chức này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ trẻ em, nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên và cộng đồng về những tác hại nghiêm trọng mà thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác gây ra.

Sự gia tăng sử dụng thuốc lá mới trong giới trẻ

Trên toàn thế giới, khoảng 19 triệu thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 15 (bao gồm 13 triệu bé trai và 6 triệu bé gái) đang sử dụng thuốc lá. Đặc biệt, có khoảng 5 triệu thanh thiếu niên hút thuốc lá sống tại khu vực Đông Nam Á. Nhiều khảo sát trên khắp các quốc gia cho thấy tỷ lệ trẻ em từ 13-15 tuổi sử dụng các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đang ở mức khá cao.

Hàng trăm sinh viên tại TP Cần Thơ tham gia mít tinh, diễu hành nhằm kêu gọi bảo vệ trẻ em khỏi khói thuốc lá.

Các sản phẩm thuốc lá mới có chứa nicotine, đã nhanh chóng trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong giới trẻ. Tại Việt Nam, 7% học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 đã sử dụng thuốc lá điện tử vào năm 2023. Đặc biệt, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm tuổi 13-17 đã tăng từ 2,6% vào năm 2019 lên 8,1% vào năm 2023. Riêng đối với nhóm tuổi 13-15, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% vào năm 2022 lên 8% vào năm 2023.

Ảnh hưởng nghiêm trọng của nicotine đối với thanh thiếu niên

Nicotine có trong các sản phẩm thuốc lá rất dễ gây nghiện và gây hại lớn cho sự phát triển não bộ của thanh thiếu niên. Não bộ của trẻ vẫn đang trong quá trình phát triển cho đến khi 25 tuổi, vì vậy nicotine có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực nghiêm trọng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nicotine làm chậm quá trình trưởng thành não bộ, gây ra các vấn đề như nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập, cũng như các rối loạn tâm thần khác. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến thanh thiếu niên dễ bị nghiện hơn và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng sẽ đến sớm hơn và nghiêm trọng hơn.

Xu hướng lạm dụng thuốc lá điện tử và hóa chất nhân tạo

Thuốc lá điện tử cùng với các dạng thuốc lá mới đang mở ra xu hướng lạm dụng và nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp, bao gồm nicotine, các loại ma túy thế hệ mới và nhiều hóa chất khác. Điều này không chỉ tạo ra một gánh nặng lớn về y tế, kinh tế và an ninh trật tự mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến giống nòi cũng như nhiều lĩnh vực khác. Nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, khả năng gây nghiện cao của các sản phẩm này cùng với sự lan rộng trong cộng đồng sẽ tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác.

Các chiến lược tiếp cận giới trẻ của ngành công nghiệp thuốc lá

Ngành công nghiệp thuốc lá toàn cầu đang sử dụng nhiều chiến lược để tiếp cận giới trẻ, bao gồm thiết kế bao bì hấp dẫn, thêm hương vị phổ biến, tài trợ cho người nổi tiếng và các cuộc thi thương hiệu, mở rộng hoạt động xúc tiến thương mại tại các điểm bán hàng gần trường học, tiếp thị qua mạng xã hội và máy bán hàng tự động, cùng với quảng cáo trên các phương tiện truyền thông. Họ cũng sử dụng nhiều hình thức khuyến mại như giảm giá, tổ chức các cuộc thi và tặng quà để thu hút sự chú ý của thanh thiếu niên.

Thúc đẩy môi trường không khói thuốc

WHO kêu gọi các quốc gia cần thực hiện nghiêm túc Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và các quy định hiện có. Theo WHO, các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả bao gồm việc tạo ra môi trường không thuốc lá, cấm quảng cáo và khuyến mãi cho các sản phẩm thuốc lá, bao gồm cả quảng cáo trên nền tảng kỹ thuật số và mạng Internet. Tăng thuế thuốc lá ở mức cao cũng là một biện pháp thiết yếu để khuyến khích người hút thuốc từ bỏ thuốc lá và ngăn ngừa thanh niên bắt đầu hút thuốc.

Bên cạnh đó, cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động bán buôn và bán lẻ sản phẩm thuốc lá, tăng cường diện tích in cảnh báo sức khỏe lên bao bì, đồng thời lồng ghép và tăng cường các chương trình cai nghiện thuốc lá vào các chương trình y tế quốc gia và các hoạt động khác.

Hoạt động tuyên truyền tại TP Cần Thơ

Tại TP Cần Thơ, trong những năm gần đây, với sự hỗ trợ của Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Cần Thơ đã triển khai hàng trăm buổi truyền thông trực tiếp đến học sinh, sinh viên tại các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông, cao đẳng và đại học, cũng như thanh niên tại các công ty, xí nghiệp. Đồng thời, việc truyền thông cũng được thực hiện gián tiếp qua hệ thống loa phát thanh, truyền hình và mạng xã hội. Nhân Ngày Thế giới không khói thuốc lá, ngành Y tế Cần Thơ đã tổ chức một đoàn diễu hành với sự tham gia của hàng trăm sinh viên, treo băng rôn và tuyên truyền qua xe lưu động trên các tuyến đường chính trong thành phố, đồng thời lồng ghép tuyên truyền tác hại của thuốc lá trong các cuộc họp, hội nghị của ngành Y tế nhằm kêu gọi xây dựng môi trường không khói thuốc.

Các công ty thuốc lá và hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các công ty thuốc lá đang tích cực sử dụng các kênh truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội, để tiếp cận người dùng ở mọi lứa tuổi với mục tiêu tạo ra những người hút thuốc mới, đặc biệt là thanh thiếu niên. Ước tính trên toàn cầu có khoảng 150 triệu người trẻ, trong đó có 16 triệu trẻ em dưới 18 tuổi, đã tiếp cận thông tin quảng cáo về thuốc lá trên mạng xã hội.