Tầm soát bệnh thận trước khi xuất hiện triệu chứng

Rate this post

Bài, ảnh: THU SƯƠNG

Việt Nam hiện có hơn 800.000 bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối cần lọc thận nhân tạo, trung bình 3 lần/tuần, với chi phí điều trị từ vài triệu đến vài chục triệu đồng. Theo các chuyên gia y tế, những bệnh nhân này nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, có thể điều trị, đẩy lui bệnh hoặc làm chậm tiến triển trong thời gian dài. Vì thế, mọi người hãy chủ động tầm soát bệnh thận, với những phương pháp rất đơn giản, chi phí thấp, hiệu quả cao.

Cán bộ y tế BV Đa khoa TP Cần Thơ kiểm tra sức khỏe bệnh nhân lọc thận tại BV. Ảnh minh họa.

Trong chương trình Truyền hình trực tuyến “Dấu hiệu sớm cảnh báo bệnh thận mạn – Bạn cần biết”, PGS.TS.BS Hà Phan Hải An, Phó Chủ tịch Hội Tiết niệu – Thận học Việt Nam cho biết, bệnh thận có nhiều giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, chỉ một số rất ít trường hợp có dấu hiệu cảnh báo, còn đa số thì không. Khi xuất hiện triệu chứng, bệnh đã đến giai đoạn muộn. Nhiều người có thói quen chủ quan với sức khỏe, đợi khi cơ thể có bất thường mới đi khám bệnh thì đã quá muộn.

Bệnh ở giai đoạn sớm, người bệnh có nhiều lựa chọn khác nhau để kiểm soát, làm ngừng tiến triển bệnh với chi phí điều trị thấp. Phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, bệnh sẽ tiến nhanh đến giai đoạn cuối, phải lọc máu định kỳ suốt đời hoặc ghép thận, với nhiều biến chứng và rất tốn kém. Từ thực tế khám chữa bệnh, các bác sĩ ghi nhận, người bệnh thận xuất hiện các triệu chứng bất thường đến BV thăm khám lần đầu thường bệnh đã ở giai đoạn 3 trở lên, thậm chí là giai đoạn cuối.

Bệnh thận tiến triển âm thầm nên khó nhận biết các triệu chứng, đồng thời, cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Các chuyên gia phân chia hai nhóm triệu chứng sớm và muộn cảnh báo bệnh thận. Nhóm triệu chứng sớm bao gồm: cảm giác mệt mỏi, uể oải phù vùng mi mắt, các chi; rối loạn đi tiểu, thay đổi tần suất so với bình thường, quá 2 lần/đêm, nước tiểu có nhiều bọt; ngủ ngáy, có triệu chứng ngừng thở khi ngủ; đau lưng,… Nhóm triệu chứng muộn gồm da khô, ngứa ngáy, buồn nôn, hơi thở mùi khai, chuột rút, vọp bẻ.

Theo các bác sĩ, dù có triệu chứng hay chưa có, nhóm đối tượng nguy cơ cao cần chủ động tầm soát bệnh thận, bao gồm: Người có các bệnh mạn tính như đái tháo đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, gia đình có người thân mắc bệnh thận, bệnh nhân béo phì, người từng bị tổn thương thận cấp; phụ nữ trong thai kỳ và vượt cạn bị tiền sản giật; người hay sử dụng thuốc giảm đau; tiền căn sỏi thận tái phát. Người cao tuổi cũng là một trong những đối tượng nguy cơ cao với các bệnh thận, do yếu tố tuổi tác, sức khỏe suy giảm nói chung, trong đó có chức năng thận. Ngoài ra, người cao tuổi thường sử dụng nhiều thuốc, gồm cả thực phẩm chức năng và các sản phẩm không kê đơn, không rõ nguồn gốc, có thể tổn thương thận. Bên cạnh đó, trẻ sinh non, thiếu tháng, nhẹ cân cũng cần được tầm soát bệnh thận.

Ðể ngăn ngừa bệnh thận, các chuyên gia đầu ngành về tiết niệu – thận học của nước ta khuyến cáo, phương pháp đơn giản, chi phí mà hữu hiệu để tầm soát, phát hiện sớm bệnh thận đó là xét nghiệm. Bác sĩ lưu ý, cần thiết thực hiện đầy đủ hai xét nghiệm, nước tiểu và máu, để tầm soát hiệu quả bệnh thận. Theo BS An, xét nghiệm nước tiểu cực kỳ quan trọng để đánh giá chức năng thận và những bất thường. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được siêu âm vùng bụng, thận để tầm soát bệnh. Với người bình thường, không mắc bệnh mạn tính, có thể thực hiện xét nghiệm 1-2 lần/năm. Với người có nguy cơ cao, cần thiết xét nghiệm định kỳ 3 tháng/lần để can thiệp kịp thời khi có bệnh.

TS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo, Trưởng khoa Nội thận – Thận nhân tạo, BV Ðại Học Y Dược TP Hồ Chí Minh khuyến cáo các nguyên tắc vàng để bảo vệ thận khỏe mạnh gồm: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày trong tuần; ăn uống lành mạnh, ít muối, ít đường, nhiều rau củ, trái cây; uống đủ nước, ít nhất 8 ly nước mỗi ngày; ổn định cân nặng, thường xyên kiểm tra và kiểm soát huyết áp (với phương châm: “Hãy nhớ chỉ số huyết áp như tuổi của bạn”); điều trị bệnh đái tháo đường; bỏ thuốc lá nếu đã hút, chưa hút thì đừng nên hút; không tự ý dùng thuốc nếu không có chỉ định của bác sĩ vì thuốc dùng để chữa bệnh nhưng đều có tác dụng phụ, uống càng nhiều càng gây độc cho thận; chủ động kiểm tra thận ở các nhóm bệnh nhân đái tháo đường, cao thuyết áp, tim mạch và các đối tượng nguy cơ cao khác.

Các bác sĩ khuyến cáo, mặc dù bệnh thận trên thế giới khá phổ biến, chiếm từ 10-14% dân số tùy mỗi nước, nên người bệnh cũng không quá lo lắng, mắc bệnh ở giai đoạn nào sẽ can thiệp điều trị giai đoạn đó. Tốt nhất là chủ động tầm soát, phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, hiệu quả, tránh biến chứng nặng.